مرکز جامع گفتاردرمانی و استروبوسکوپی البرز آترا
پردازش حسی (در اصل به نام “اختلال یکپارچگی حسی” یا SID” “) به راه‌های دریافت پیام سیستم عصبی از حواس و تبدیل آن‌ها به حرکت و پاسخ‌های رفتاری مناسب اشاره دارد. گاز زدن به یک ساندویچ، دوچرخه سواری یا خواندن یک کتاب، برای انجام موفق نیاز به پردازش دقیق حسی دارند.
وقتی اختلال پردازش حسی (SPD) به وجود می‌آید که سیگنال‌های حسی تشخیص داده نشده و برای پاسخ‌دهی سازمان یافته نشده باشند. یک فرد با اختلال پردازش حسی به دلیل دشواری در پردازش اطلاعاتی که از طریق حواس به وی می‌رسد، در انجام وظایف روزمره خود با مشکلات بیشماری مواجه می‌شود. بدعملکردی حرکتی (دست و پا چلفتی بودن)، مشکلات رفتاری، اضطراب، افسردگی، عدم موفقیت تحصیلی و بسیاری مشکلات دیگر می‌تواند ناشی از اختلالات پردازش حسی باشد. مطالعات نشان می‌دهند 1کودک از هر 6 کودک ممکن است نشانه‌هایی از مشکلات پردازش حسی را تجربه کند.
نشانه‌های اختلال پردازش حسی، مانند بسیاری از اختلالات، در طیف گسترده‌ای از شدت رخ می‌دهد. بسیاری از ما ممکن است مشکلات پردازش اطلاعات حسی را تجربه کنیم. در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان با اختلال پردازش حسی، این مشکلات مزمن هستند و به طور قابل توجهی می‌تواند باعث اختلال در زندگی روزمره آن‌ها شود.
علائم ذکر شده در مقوله‌های زیر مشترک بین گروه سنی خاص است. اگر تعدادی از این علائم در کودکتان دیده شد، توصیه می‌کنیم به یک پزشک یا گفتاردرمانگر مراجعه کنید.
فهرست علائم در نوزاد / کودک نوپا:
____ نوزاد / کودک نوپا مشکلات غذا خوردن دارد.
____ نوزاد / کودک نوپا بغل هیچ کس به غیر از من نمی‌رود.
____ نوزاد / کودک نوپا در به خواب رفتن یا در خواب ماندن مشکل دارد.
____ نوزاد / کودک نوپا در تعویض لباس بسیارحساس و تحریک پذیر است. به نظر می‌رسد در اکثر لباس‌ها راحت نیست.
____ نوزاد / کودک نوپا به ندرت با اسباب بازی‌هایش بازی می‌کند؛ به ویژه اسباب بازی‌هایی که نیاز به مهارت و چابکی دارند.
____ نوزاد / کودک نوپا در تغییر، جابه‌جایی و تمرکز از یک شی / فعالیت به دیگری مشکل دارد.
____نوزاد / کودک نوپا متوجه درد نیست و یا زمانی که صدمه دیده می‌بیند به کندی پاسخ می‌دهد.
____ نوزاد / کودک نوپا در برابر نوازش و در آغوش گرفته شدن مقاومت می‌کند.
____ نوزاد / کودک نوپا نمی‌تواند با مکیدن پستانک، سرگرم شدن با اسباب بازی‌ها یا گوش دادن به صدای من خود را آرام کند.
____ نوزاد / کودک نوپا بدنی “شل” دارد و به‌دلیل تعادل ضعیف به همه چیز برخورد می‌کند.
____ نوزاد / کودک نوپا خیلی کم تولید آوا، غان و غون می‌کند یا اصلاً ندارد.
____ نوزاد / کودک نوپا به راحتی از جا می‌پرد و به صدا زیاد واکنش نشان می‌دهد.
____ نوزاد / کودک نوپا بسیار فعال است و به‌طورمداوم در حال حرکت است. بدن و اندام‌‌های وی بی‌وقفه تکان می‌خورد.
____ نوزاد / کودک نوپا در غلتیدن، چهاردست و پا رفتن، ایستادن، راه رفتن یا دویدن تأخیر دارد.
فهرست پیش از مدرسه:
____ برای فرزند من آموزش توالت رفتن مشکل است.
____ فرزند من بیش از اندازه به تحریک حساس است، لمس را دوست ندارد و به سر و صدا، بو و غیره واکنش بیش از اندازه نشان می‌دهد.
____ فرزند من از لمس بی‌اطلاع است؛ مگر اینکه ضربه با نیروی بسیار زیاد یا شدید وارد شود.
____ فرزند من در یادگیری مشکل دارد و از انجام وظایف حرکتی ظریف مثل استفاده از مداد رنگی و بستن دکمه‌ها و زیپ‌ها در لباس‌هایش اجتناب می‌کند.
____ فرزند من مطمئن نیست که چگونه بدنش را در فضا به حرکت دربیاورد؛ دست و پا چلفتی و بی دست و پا به نظر می‌رسد.
____ فرزند من در یادگیری وظایف حرکتی جدید مشکل دارد.
____ فرزند من فقط می‌تواند حرکت ثابت را تکرار کند.
____ فرزند من در فضای افراد دیگر وارد می‌شود و همه اطرافیانش را لمس می‌کند.
____ فرزند من در دوست‌یابی مشکل دارد. (بیش از حد تهاجمی یا غیر فعال است).
____ فرزند من، به سختی آرام می‌شود و با انتقال و جابه‌جایی مشکل دارد.
____ فرزند من تغییرات ناگهانی خلق و خو دارد و بداخلاقی وی غیرمنتظره است.
____ فرزند من در هنگام نشسته و ایستاده به نظر ضعیف است و فعالیت‌های کم تحرک را ترجیح می‌دهد.
____ درک گفتار فرزند من دشوار است.
____ به نظر می‌رسد فرزند من دستورالعمل‌های کلامی را درک نمی‌کند.
فهرست سن مدرسه:
___ فرزند من بیش از اندازه به تحریک حساس است، لمس را دوست ندارد و به سر و صدا، بو و غیره واکنش بیش از اندازه نشان می‌دهد.
___ فرزند من به راحتی در کلاس درس حواسش پرت می‌شود، اغلب روی صندلی نمی‌نشیند و بی قرار است.
___ فرزند من در زمین بازی، زنگ تفریح و سر کلاس به راحتی دستپاچه می‌شود.
___ فرزند من وظایفش را آهسته انجام می‌دهد.
___ فرزند من از انجام حرکات ظریف مثل خوش خط نوشتن اجتناب می‌کند.
___ فرزند من دست و پا چلفتی به نظر می‌رسد و اغلب دچار سردرگمی می‌شود.
___ فرزند من اشتیاق زیادی به بازی‌های خشن دارد.
___ فرزند من فعالیت‌های جدید را بسیار آهسته یاد می‌گیرد.
___ فرزند من در حرکت ثابت است.
___ فرزند من در یادگیری عملکردهای حرکتی جدید مشکل دارد و فعالیت‌های کم تحرک را ترجیح می‌دهد.
___ فرزند من در دوست‌یابی مشکل دارد. (بیش از حد تهاجمی یا غیرفعال است)
___ فرزند من در انجام یک وظیفه یا بازی بیش از اندازه می‌ماند و در تغییر شرایط از کاری به کار دیگر به مشکل برمی‌خورد.
___ فرزند من در پاسخ به کلمات مشابه صدایی (توپ/توت)، سوال یا درخواست دچار سردرگمی می‌شود.
___ فرزند من در خواندن مشکل دارد به ویژه با صدای بلند روخوانی کردن.
___ فرزند من در گفتارش مردد است. در استفاده از کلمات دچار سردرگمی می‌شود، گفتارش ناروان و بدون ریتم و آهنگ مناسب است.
فهرست نوجوان / بزرگسالان:
___ من بیش از حد به تحریک محیطی حساس هستم و دوست ندارم توسط کسی لمس شوم.
___ من از فضاهای پر از رنگ و نور اجتناب میکنم و به صداها بسیار حساس هستم.
___ من اغلب احساس بی حالی و کندی را در شروع روزم دارم.
___ من اغلب چندین کار را به طور همزمان آغاز میکنم و بسیاری از آن‌ها را ناتمام رها میکنم.
___ من اغلب در استفاده از قدرت و توانم برای جا به جایی اشیاء مشکل دارم.
___ من اغلب به وسایل اطرافم برخورد میکنم و کبودی‌هایی دارم که نمی‌توانم دلیل آن را به یاد بیاورم.
___ من در یادگیری اعمال حرکتی جدید مشکل دارم و مراحل توالی یک کار را به خوبی انجام نمی‌دهم.
___ من برای اینکه بتوانم تمرکزم را در طول روز حفظ کنم باید فعالیت بدنی و فیزیکی داشته باشم.
___ من در متمرکز بودن در محل کار و در جلسات و ملاقات‌ها بسیار مشکل دارم.
___ من در تفسیر سوالات و درخواست‌ها مشکل دارم و نیاز به توضیح بیش از حد معمول دارم.
___ من در خواندن به خصوص با صدای بلند مشکل دارم.
___ سخنرانی من فاقد تسلط و روانی لازم است.
___ من برای درک محتوای مطالب باید آن‌ها را چندین بار بخوانم.
___ من در صحبت کردن در مورد افکار و ایده‌هایم به شدت مشکل دارم.
___ من در استدلال کردن و فکر کردن به مطالب نوشتاری مشکل دارم.
- این چک لیست تشخیص قطعی اختلال پردازش حسی نیست ولی می‌توان آن را به عنوان یک راهنمای مفید دید تا درصورت نیاز چک لیست‌های تکمیلی انجام شود. هنگام پر کردن این چک لیست، در مورد رفتار کودک در طول شش ماه گذشته فکر کنید.
