مرکز جامع گفتاردرمانی و استروبوسکوپی البرز آترا
شکاف لب و شکاف کام
شکاف کام چگونه تشخیص داده می شود؟
چه کسانی شکاف کام را درمان می‌کنند و تیم مراقبتی شامل چه کسانی است؟
چگونه شکاف بر تغذیه تأثیر می گذارد؟
چگونه شکاف صحبت کردن را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
اگر فرزندمان مشکلات گفتاری داشته باشد، چگونه درمان می شود؟
آیا شکاف کام را شنیدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
آیا هر کودک با شکاف کام گفتار درمانی نیاز دارد؟
اصطلاح “شکاف” به معنای تقسیم یا تَرَک است. کودکان ممکن است با انواع مختلف شکاف و با شدت‌های متغیر به دنیا بیایند. در یک شکاف لب جدایی در دو طرف لب بالا وجود دارد. این جدایی اغلب شامل استخوان های فک بالا یا لثه است. شکاف کام فضای باز در سقف دهان (“کام سخت” و “کام نرم”) است که در آن دو طرف کام متصل نیست. شکاف لب و شکاف کام ممکن است در یک طرف (یک طرفه) یا در هر دو طرف (دو طرفه) دهد. از آنجایی که لب و کام به طور جداگانه رشد می‌کنند ممکن است فرد فقط شکاف لب یا شکاف کام و یا هر دو را با هم داشته باشد.
نوع دیگری از شکاف به نام شکاف کام زیرمخاطی است. در یک شکاف کام زیرمخاطی، شکاف عضلات و یا استخوان در سقف دهان توسط یک غشای مخاطی پوشیده شده است و آن را به سختی قابل دیدن می‌کند. برخی از کودکان نشانه‌هایی از یک شکاف کام زیرمخاطی (به عنوان مثال، زبان کوچک دو شاخه، شیار خط وسط کام سخت یا صدای خیشومی) را نشان می‌دهند، در حالی که دیگران ممکن است هیچ نشانه ای را نشان ندهند. بنابراین درمان شکاف کام زیرمخاطی کاملاً متغیر است.
شکاف کام چگونه تشخیص داده می‌شود؟
معمولاً یک دکتر یک شکاف لب یا کام را هنگام تولد می‌بیند. گاهی اوقات یک شکاف لب (و به ندرت یک شکاف کام) را می‌توان قبل از تولد در سونوگرافی دید. اگر دیدن شکاف کام سخت باشد، ممکن است تا زمان تغذیه نوزاد، مشکل دیده نشود. کودک شما ممکن است مکیدن ضعیفی داشته باشد و تغذیه او طولانی باشد. ممکن است در طول تغذیه شیر از بینی فرزندتان بیرون بیاید. ممکن است شکاف‌های زیرمخاط بلافاصله پس از تولد به دلیل مهارت‌های ضعیف تغذیه کودک مشخص شود. با این حال، در اغلب موارد، شکاف کام زیرمخاط تشخیص داده نمی شود مگر اینکه یک کودک گفتار غیرطبیعی خیشومی داشته باشد. ممکن است شکاف کام زیرمخاط توسط حضور زبان کوچک دو شاخه مشخص شود.(بافت برآمده کوچک شبیه انگشتان که از نرمکام آویزان است.) در برخی از کودکان، کام طبیعی به نظر می رسد و تست های خاص در تشخیص شکاف کام زیرمخاط استفاده می شود.
چه چیزی باعث شکاف می‌شود؟
شیوع شکاف لب با یا بدون شکاف کام 1 در 940 تولد در ایالات متحده برآورد شده است، که در هر سال حدود 4437 مورد می‌باشد. شکاف لب و/ یا کام که بدون نقص عمده دیگری رخ می‌دهد شایع ترین نقص هنگام تولد در ایالات متحده است. شکاف لب و شکاف کام در دوران بارداری خیلی زود رخ می‌دهد. بسیاری از علل احتمالی در حال بررسی است اما هیچ علت واحدی شناسایی نشده است. اکثر شکاف‌های لب و کام به نظر می رسد به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی است. موارد دیگر به نظر می رسد به دلیل”اتفاقات منفرد” باشد به این معنی که هیچ سابقه خانوادگی یا نشانه‌ای از مشکلات بهداشتی دیگر وجود ندارد. خطرات بروز مجدد بیماری شکاف وابسته به عوامل بسیاری از جمله تعداد افراد دارای مشکل در خانواده، نزدیکی به بستگان دارای مشکل، نژاد و جنس افراد درگیر و شدت شکاف‌ها می‌باشد. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها و گروه‌های تحقیقاتی عوامل خطر مختلفی را که می‌تواند شانس تولد نوزاد با شکاف را افزایش دهند، شناسایی کرده اند. این عوامل عبارتند از: عوامل ژنتیکی، سیگار کشیدن در دوران بارداری، دیابت، سوء مصرف مواد، برخی از داروها (مانند داروهای صرع) و مراقبت‌های بهداشتی ضعیف دوران بارداری است.
چه کسانی شکاف کام را درمان می‌کنند و تیم مراقبتی شامل چه کسانی است؟
اغلب کودک متولد شده با شکاف نیاز به انواع مختلفی از خدمات دارد که همه آن‌ها باید به صورت هماهنگ و منظم در طی دوره‌ای چندین ساله فراهم شود. این خدمات توسط تیم شکاف کام/سر و صورت به بهترین نحو ارائه می‌شود که یک تیم چندرشته‌ای از متخصصان است که به منظور ارائه بهترین مراقبت ممکن برای فرزند شما ارائه شده است. تیم شکاف کام/ سر و صورت باید شامل حداقل یک جراح پلاستیک، یک ارتودنتیست و یک آسیب‌شناس گفتار و زبان باشد. سایر ارائه دهندگان خدمات متخصص اطفال، پرستار، پزشکان گوش و حلق و بینی، شنوایی شناس، روانشناس، مددکار اجتماعی و متخصصان تغذیه می‌باشد. جراح معمولاً شکاف لب یا کام را قبل از 1سالگی می‌بندد. دندانپزشک دندان‌های کودک را صاف می‌کند و فک وی را تراز می‌کند. آسیب شناس گفتار و زبان تغذیه کودک را در طول دوره شیرخوارگی ارزیابی و به آن کمک می‌کند. همچنین گفتاردرمان رشد گفتار و زبان کودک را در طول رشد وی زیر نظر دارد.
چگونه شکاف بر تغذیه تأثیر می گذارد؟
تغذیه: نوزادان با تنها یک شکاف لب به احتمال زیاد قادر به تغذیه با شیر هستند. نوزادان با شکاف کام اغلب نیاز به بطری‌های خاص و به احتمال زیاد کمک یک متخصص تغذیه شکاف کام (آسیب شناس گفتار و زبان) برای اطمینان از روش‌های تغذیه مناسب خواهند بود. همچنین ممکن است با یک متخصص شیردهی برای نظارت بر تغذیه و رشد موفق نیز مشورت شود. آسیب‌شناس گفتار و زبان، کاردرمان، پرستار و متخصص شیردهی در انتخاب بهترین بطری تغذیه برای کودک کمک می‌کنند.
چگونه شکاف صحبت کردن را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
گفتار: اگر کودک تنها شکاف لب داشته باشد، رشد گفتار وی باید معمولی یا بسیار نزدیک به نرمال باشد. غالباً کودکان دارای شکاف لب و کام یا شکاف کام تنها نیاز به مداخله درمانی به منظور نظارت بر رشد گفتار و همچنین برای درمان هر گونه تأخیر گفتاری یا خطاهایی که ممکن است ایجاد شود، دارند. این کودکان بدین منظور گفتاردرمانی نیاز دارند. برخی از کودکان به عمل جراحی دوباره نیاز دارند و برخی نیز ممکن است به هر دو نیاز داشته باشند. برخی از تیم‌های سر و صورت ممکن است ترکیب وسایل گفتاری و گفتاردرمانی را توصیه کنند. این تصمیمات همگی با هدایت تیم شکاف کام سر و صورت کودک انجام می‌گیرد.
VPI نارسایی کامی-حلقی چیست؟
به منظور تولید گفتار، بخش نرمِ کام (نرمکام) نیاز به بالا رفتن و ایجاد تماس با پشت گلو را دارد. این قسمت دهان (حفره دهان) را از حفره بینی جدا می‌کند به طوری‌که صداهای دهانی از دهان تولید شود نه از بینی. هنگام تولید اصوات داخل بینی مانند “م” و “ن” نرمکام پایین می‌ماند تا صدا بتواند از بینی عبور کند و صداهای خیشومی را تولید کند. بی کفایتی کامی-حلقی(VPI) زمانی روی می‌دهد که بخش نرم کام هنگام تولید طبیعی گفتار به پشت گلو نرسد که منجر به خروج ناخواسته هوا یا صدا از بینی در طول گفتار شود. کودکی که VPI دارد احتمالاً تولید خیشومی دارد. حتی پس از جراحی بستن شکاف کام، بی کفایتی کامی-حلقی حدود 20 درصد از کودکان ادامه خواهد یافت و به عمل جراحی دیگر و گفتار درمانی نیاز دارد. تیم آسیب شناسی گفتار و زبان وجود یا عدم وجود VPI را مشخص خواهد کرد و مشاوره‌های لازم برای مدیریت مناسب فرد را انجام خواهد داد. برخی از عبارت اختلال کارکرد کامی-حلقی (VPD) برای مشکلات عملکرد کامی-حلقی استفاده می‌کنند.
اگر فرزندمان مشکلات گفتاری داشته باشد، چگونه درمان می شود؟
اگر مشکلات گفتاری کودک شما ناشی از تولید (چطور صداها جایگاه صحیح زبان و لب‌ها را در طول گفتار ایجاد کنند) ناصحیح باشد، گفتار درمانی مناسب است. گفتار درمانی به کودک کمک می‌کند تا استفاده درست از “اندام‌های گفتاری” (زبان و لب‌ها) را یاد بگیرند.
اگر آسیب شناس گفتار و زبان مشکلات گفتار کودک را به VPI یا مشکلات دیگر ساختار دهانی (مانند دندان، چگونه دندان‌ها روی هم می‌آیند یا “فیستول”) مرتبط بداند، گفتاردرمانی یک درمان مناسب خواهد بود. مداخله جراحی یا ارتودنسی به طور کلی برای اصلاح تفاوت‌های آناتومیکی این کودکان مورد نیاز است. غالباً کودکان به گفتاردرمانی و جراحی اضافی برای ایجاد صدایی طبیعی نیاز دارند.
مشاوره با آسیب شناس گفتار و زبانی که دانش و مهارت‌های لازم در مورد درمان مشکلات گفتاری کودکتان دارد بسیار مهم است. تشخیص، درمان و نظارت بر روند پیشرفت کودک شما کاملاً برعهده آسیب شناس گفتار و زبان است.
آیا شکاف کام را شنیدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
شنیدن در کودکانی که تنها یک شکاف لب دارند، خیلی متفاوت از کودکان بدون شکاف لب و کام نیست. با این حال، مشکلات مربوط به مایع در گوش (افیوژن گوش میانی) و عفونت‌های (اوتیت مدیا) مرتبط با افت شنوایی در کودکان مبتلا به شکاف کام، با یا بدون شکاف لب بسیار رایج است. مدیریت و درمان این مشکلات نیاز به متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) و شنوایی شناس دارد. با گذشت زمان، تکرار مشکلات مایع گوش میانی و عفونت های مکرر می‌تواند خطر از دست دادن شنوایی دائمی را افزایش می‌دهد. توجه داشته باشید که نظارت دائم بر شنوایی بسیار مهم است؛ چرا که حتی کاهش شنوایی موقت در کودکان می‌تواند مشکل یادگیری زبان و گفتار را به وجود بیاورد. مراجعه منظم به متخصص گوش و حلق و بینی و شنوایی‌شناس به منظور حفظ سلامت شنوایی ضروری می‌باشد.
آیا هر کودک با شکاف کام گفتار درمانی نیاز دارد؟
هر کودک با شکاف کام باید توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان ارزیابی شود و تحت نظارت دائم قرار گیرد. رشد کودک خصوصاً در سال‌های ابتدایی مدرسه نیاز به نظارت دقیق و برنامه‌های اصولی و همه جانبه آسیب‌شناس گفتار و زبان دارد. همه کودکان مبتلا به شکاف کام به گفتار درمانی نیاز دارند. آسیب شناس گفتار و زبان رشد کودک را بررسی خواهد کرد و توصیه‌های لازم و مناسب را در طول برنامه درمانی ارائه می‌دهد.
